بی شک هر داستانی سر چشمهای دارد و هر حرفهای با گذشت زمان تکامل پیدا میکند. دندانپزشکی نیز مانند هر حرفهای یک پیشینهی منحصربفرد دارد. در واقع، تاریخچه دندانپزشکی مسیر پر پیچ و خمی را رد کرده است تا در دنیای مدرن، شکل امروزی را به خود بگیرد.
مردم در زمانهای باستانی، دندان درد را یک نفرین از سوی خداوند میدانستند و درمان آن توسط کشیشان در معابد و مکانهای مقدس صورت میگرفت. این تنها یکی از هزاران داستان شگفت انگیز شکل گیری دندانپزشکی در گذر زمان است. در این بین، سفری به تاریخ شکل گیری علم دندانپزشکی قدیم خواهیم داشت و به دوران قبل از پیر فوشار (Pierre Fauchard)، پدر علم دندانپزشکی مدرن میپردازیم.
فهرست مطالب
Toggleتاریخچه دندانپزشکی در جهان
دندانپزشکی مدرنی که امروز میبینیم دارای دانش و مهارت پیشرفتهای برای تشخیص و درمان انواع مشکلات مربوط به دهان و دندان است. حرفه دندانپزشکی، این هدیه بزرگ، توسط زندگیهای بیشماری که قبل از ما آمدهاند و با مشکلات دهان و دندان دست و پنجه نرم کردهاند به ما رسیده است. در واقع، مطالعه گذشته و تاریخچه دندانپزشکی در قدیم به ما میگوید که این حرفه در آینده به چه سمتی میرود. همانطور که نیکولو ماکیاولی (Niccolo Machiavelli) در کتاب شاهزاده مینویسد: “کسی که میخواهد آینده را پیش بینی کند، باید با گذشته مشورت کند.”
تاریخچه دندانپزشکی به سه دوره باستانی، وسطی و مدرن تقسیم میشود که در ادامه همهاین دورهها را بررسی میکنیم.
تاریخچه دندانپزشکی در دوره باستان
جالب است بدانید که شواهد موجود ثابت میکنند که دندانپزشکی از 7000 سال قبل از میلاد وجود داشته است. این ادعا بر اساس فسیل اسکلت به دست آمده از پاکستان نشان میدهد که دندانها با یک ابزار مانند سنگ سوراخ شدهاند. اولین توصیف از پوسیدگی دندان در یک متن سومری (Sumer) مربوط به 5000 سال قبل از میلاد ثبت شده است.
در متن سومری آمده است که مهمترین عامل پوسیدگی، کرم دندان است که همین نظریه برای مدت طولانی به طور گسترده بین مردم مختلف پذیرفته شده بود. سپس در سال 1700 نادرست بودن این نظریه ثابت میشود و مردم پی میبرند که چیزی به نام کرم دندان وجود ندارد. در زمانهای باستانی دندان افراد بوسیله موم عسل پر میشد و اولین شواهد پر کردن دندان مربوط به 4500 سال قبل از میلاد مسیح است.
نگاهی به دندانپزشکی در تاریخ مصر
در مصر باستان، مانند کشورهای دیگر در آن زمان، حرفه پزشکی و دندانپزشکی توسط روحانیون انجام میشد. اما نه همه آنها! بلکه روحانیونی وجود داشتند که همزمان پزشک هم بودند. در مصر باستان طبقهای خاص از مردم با نام “فستوفوری (Phostophori)” وجود داشتند که ماموریتشان شفای بیماران بود.
همانطور که میدانید، پاپیروس ایبرس (Ebers Papyrus) یکی از قدیمیترین و مهمترین آثار پزشکی مصر باستان (حدود سال ۱۵۵۰ پیش از میلاد) است. در این طومار ۱۱۰ صفحهای آمده است که در آن زمان بیماریهای مختلف حفره دهان، آبسه دندان، تورم لثه و درد دندان یکی از دغدغههای مهم مردم بوده است و متناسب با آن زمان درمانهایی برای این نوع بیماریها وجود داشته است. همچنین، در پاپیروس ایبرس اشاره شده است که جایگزینهای مخصوصی برای دندانهای از دست رفته وجود داشته است. باستان شناسان دندانهایی که توسط یک سیم طلا به هم متصل شدهاند را کشف کردند. این شواهد به خوبی وجود علم دندانپزشکی را در دوران باستان بازگو میکند.
اولین دندانپزشک مصر باستان
شواهد نشان میدهند که شخصی به نام هسی ری (Hesy-Re)، یکی از مقامات ارشد مصر باستان در سال 2600 قبل از میلاد، اولین دندانپزشک جهان بود. او علاوه بر این که یک پزشک سلطنتی بود، به نیازهای بهداشتی دندانپزشکی کارگران مصری نیز رسیدگی میکرد.
هسی ری با استفاده از ابزاری به نام مته کمانی سوراخهایی را روی دندانهای بیمارانش ایجاد میکرد تا عفونت موجود را به صورت کامل تخلیه کند. همین موضوع اثبات میکند که درمان عفونت دندان از گذشتههای دور یکی از دغدغههای مهم بشر بوده است. همچنین این دندان پزشک مصر باستان بیشتر با عنوان درمان کننده دندانها شناخته میشد و این موضوع نشان میدهد که افراد در گذشته علم پزشکی و دندانپزشکی را از یکدیگر متفاوت میدانستند.
دندانپزشکی در تاریخ چین
چینیها دندان درد را «یاتونگی» نامیدند و درد دندان را بر اساس علت آن طبقه بندی میکردند. به طور میانگین، حدود 18 جوشانده گیاهی برای دندان درد در چین تهیه شده بود. مردم چین از قرصها و دهانشویههای آن زمان برای تسکین دردشان استفاده میکردند. همچنین، یکی از روشهای مهمی که مردم چین برای رفع درد دندان استفاده میکردند طب سوزنی بود.
در طب سوزنی چین باستان، 26 نقطه بدن برای تسکین درد دندان بود. همچنین، 6 نقطه بدن برای تسکین درد و بیماریهای مربوط به لثه بود.
اولین دندانپزشک در چین باستان
هوانگ تی، اولین فرد چینی است که روی بیماریهای دهان و دندان مطالعات گستردهای داشته است. این دندانپزشک چینی توانست در سالهای 2700 قبل از میلاد، روشهای تشخیص و درمان بیماریهای دهان را توسعه دهد.
هوانگ تی، بیماری های دهان را به سه دسته: چانگ یا پوسیدگی دندان، فونگ یا بیماریهای التهابی و کان یا بیماریهای مربوط به لثه تقسیم کرد. شواهد نشان میدهند که هوانگ تی اولین کسی بوده است که خلال دندان را معرفی کرد و از سیم برای تثبیت دندانها استفاده میکرد.
برخی از درمانهایی که چینیهای باستان برای بیماریهای دندان از آن استفاده میکردند، شامل قرصهای با ترکیبات سیر له شده، گیاهان دارویی، استخوانهای حیوانات، فضولات و… بوده است.
دندانپزشکی در تاریخ یونان
در طول قرن دوازدهم، طبق ادبیات یونانی، پزشکی با نام اسقلبیوس (Aesculapius) وجود داشته است که مواد مخصوص کشیدن دندان را اختراع کرده است. شواهد حاکی از آن است که اسقلبیوس اولین جراح دندان در جهان است. ارسطو در طول 500-300 قبل از میلاد در مورد دندانپزشکی از جمله الگوی رویش دندان، درمان دندانهای پوسیده و بیماری لثه، کشیدن دندان و استفاده از سیم برای تثبیت کردن دندان لق و شکستگی فک متنهای بسیاری نوشته است.
ارسطو در کتاب “آناتومی تطبیقی” که در زمینه پزشکی گرد آوری شده است درک پیشرفتهای از بیماری دندانی را در میان گذاشت و پوسیدگی دندان را حاصل مصرف غذاهای شیرین و قندی عنوان کرد. کتاب آناتومی تطبیقی ارسطو یک گام مهم و موثر در توسعه پیشگیری از بیماریهای مربوط به دهان و دندان بود.
همچنین، آلوس کورنلیوس سلسوس (Aulus Cornelius Celsus)، نویسنده پزشکی رومی در 100 سال قبل از میلاد، مطالب زیادی در خصوص بهداشت دهان، تثبیت دندان لق، درمان دندان درد و شکستگی فک نوشته است.
همانطور که دیدید، دندانپزشکی در دوران باستانی، حرفه شناخته نمیشد و صرفا یکسری راهکار برای تسکین درد دندان بود. اما این روند در قرون وسطی دچار تغییرات بزرگی شد که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.
تاریخچه دندانپزشکی در قرون وسطی
در طول قرون وسطی و در تمدن روم، دندانپزشکی ترکیبی از علم، تعصب، خرافات و جادوگری بود. با اینکه آسمان در همه جا یک رنگ بود ولی دندانپزشکی در جوامع مختلف دنیا متفاوت بود. به عنوان مثال، در حالی که دندانپزشکی در اروپا ترکیبی از خرافات و جادوگری بود، در خاورمیانه که در عصر طلایی خود سیر میکرد، شخصی به نام ابن سینا این کار را به صورت کاملا علمی انجام میداد.
ابن سینا با تحول بزرگ در علم دندانپزشکی
Canon Medicine یکی از کتابهای معروفی است که حاصل قرنها تفکر پزشکان مهم و بزرگ بود. جالب است بدانید که یکی از تاثیرگذارترین اشخاص در این کتاب شخص ابن سیناست. چرا که بسیاری از فصلهای این کتاب بر اساس نوشتهها و تفکرات ابن سینا عالم بزرگ ایرانی است.
ابن سینا در بسیاری از فصلهای این کتاب در خصوص هنر دندانپزشکی صحبت میکند و به جرات میتوانیم بگوییم که این شخص یکی از اولین کسانی است که دندانپزشکی را یک حرفه و تخصص معرفی کرد و آن را از تخصص پزشکی کاملا جدا میدانست.
یکی از سهمهای بزرگ ابن سینا در این کتاب بررسی و معرفی دندانپزشکی ترمیمی است. وی با کافور، فلفل، گوگرد زرد و… راهکارهایی برای تسکین درد دندان نوشته است که هنوز هم مورد بررسی قرار میگیرد.
آهنگران و آرایشگران اولین دندانپزشکان جهان
به عقیده برخی افراد بعضی از لوازم و کارهای آرایشگری، شبیه به ابزارها و روشهای درمانی دندانپزشکی است. اکنون که شواهد و مطالعات را با دقت بررسی میکنم، این حرف چندان هم بیراه نیست. جالب است بدانید که در گذشته و قرون وسطی، بیشترین اعمال دندانپزشکی را آرایشگران و آهنگران انجام میدادند. در واقع، آرایشگران و آهنگران تنها کسانی بودند که ابزارهای فلزی تیز لازم را برای انجام کارهای دندانپزشکی داشتند.
مهارت این دسته از افراد، عمدتاً در انجام کشیدن دندان برای کاهش درد و پاکسازی عفونت دندان محدود بوده است، اما مهارتهای آنها در طول زمان بهبود مییافت. Guy de Chauliac مشهورترین جراح آرایشگر قرن چهاردهم بود. او فردی بود که ابزار پلیکان دندانی را اختراع کرد. پلیکان دندانی ابزاری است که برای انجام کشیدن دندان استفاده میشد که نمونه مدرن آن فورسپس (Forceps) یا ریشه کش است.
قرون وسطی، پربار برای دندانپزشکی
جالب است بدانید که اولین متون باارزش پزشکی در دوره قرون وسطی تولید شدند که در این طومارها برای اولین بار با دید نسبتا علمی به حرفه دندانپزشکی پرداخته شد. Artzney Buchlein اولین و مهمترین کتاب پزشکی است که در قرون وسطی نگارش شده است. در این کتاب کوچک ولی باارزش پزشکی، انواع بیماریهای مربوط به دندان و همچنین، انواع بیماریها و ناتوانیهای جسمی جهان بررسی شده است.
این کتاب به زبان آلمانی نوشته شده است اما برخی از بخشهای این کتاب به زبان لاتین نوشته شده است. کتاب فوق، شامل 13 فصل است که توسط نویسندگان بزرگی در طی سالیان زیاد نگارش شده است. اولین انتشار این کتاب مربوط به سال 1530 میلادی است. کتاب فوق چندان در آن زمان جالب بود که خیلی زود بین مردم و علاقمندان علم پزشکی و دندانپزشکی پخش شد.
حیرت انگیز اما واقعی، اولین دندان مصنوعی جهان
قبل از پرداختن به این موضوع،خوب است بدانید که اولین پروتز دندانی در 2000 سال قبل از میلاد رویت شد. اولین پروتزهای مصنوعی در مقبره صیدا (لبنان) پیدا شد که چهار دندان جایگزین با سیم طلا به یکدیگر چسبیده بودند. اولین دندان مصنوعی جهان از جنس دندان گاو، اسب آبی و عاج فیل بود. با این حال، در قرون وسطی، ژاک گیمو (Jacques Guillemeau) فرانسوی بین سالهای 1550 تا 1613 برای اولین بار از مواد معدنی برای ساخت دندان مصنوعی استفاده کرد.
تاریخچه دندانپزشکی در اوایل دوران مدرن
قرن هجدهم میلادی بزرگترین تحولات را در علم دندانپزشکی بوجود آورد. در این قرن، دندانپزشکی کاملا از خرافات و جراحی توسط آرایشگران جدا شد. از آن به بعد تنها متخصصان بودند که در رشته دندانپزشکی تحصیل و کار میکردند. قرن هجدهم نقطه عطف داستان دندانپزشکی در تاریخ است!
فرانسه یکی از کشورهای پیشرو در عرصه پیشرفت در حوزه دندانپزشکی شد. به گونهای که بنیانگذار دندانپزشکی مدرن شخصی فرانسوی به نام پیر فاشارد (1676-1761) بود. او در سال 1728 کتابی با عنوان Le chirurgien dentist یا رساله جراح دندان در مورد دندانها منتشر کرد. این کتاب اولین توصیف علمی کامل از حرفه دندانپزشکی بود.
فاشارد در کتاب رساله دندانپزشکان، پوسیدگی دندان، علل و پیشگیری از آن و نظریه کرم دندان را کاملا رد کرد. او تشخیص داد که اسیدهای حاصل از قند هستند که به پوسیدگی دندان منجر می شود، نه کرمها!
پیر فاشارد فرانسوی، پدر علم دندانپزشکی مدرن
فاشارد از زوایای مختلف، آسیب شناسی دهان و دندان را مورد بررسی قرار داد. وی تاکید کرد که حفظ دندانهای شیری تا چه حد ضروری است. پیر فاشارد اولین کسی بود که در مورد اعصاب در دندان نوشت. یکی از مباحث مهم دیگری که فاشارد به آن پرداخت پیوند دندان از فردی به فرد دیگر بود.
همچنین، پیر فاشارد یک سیستم جامع برای مراقبت و درمان دندان ها ارائه کرد که تا همین امروز برخی از نکات آن توسط افراد رعایت میشود. فاشارد برای اولین بار پر کردن دندان و استفاده از پروتزهای دندانی را معرفی کرد. دقیقا به همین دلایل پیر عالم را به عنوان پدر علم دندانپزشکی میشناسند. تاثیر برجسته فاشارد در دنیای دندانپزشکی مدرن غیرقابل انکار است.
جان بیکر، اولین دندانپزشک آموزش دیده جهان
جان بیکر اولین دندانپزشک تحصیل کرده و آموزش دیده جهان بود. او در سال 1760 از انگلستان به آمریکا مهاجرت کرد و در آنجا مکانی برای درمان مشکلات دهان و دندان افراد راه اندازی کرد. جالب است بدانید که اولین دندان مصنوعی رئیس جمهور آمریکا توسط جان بیکر ساخته شد. جان بیکر کسی بود که تکنیکهای ساخت و نصب دندان مصنوعی خود را به پل ریور جوان آموخت.
پل ریور جوان، اولین موسس پزشکی قانونی از روی دندان
پل ریور برای اولین بار در زمان خود، توانست هویت مردی را از روی دندانش شناسایی کند. در نتیجه، او اولین کسی بود که توانست پزشکی قانونی از روی دندانپزشکی را انجام دهد. سرلشکر جوزف وارن، مردی بود که پل ریور هویتش را از روی دندان تشخیص داد. جوزف وارن در ژوئن 1775 در نبرد بانکر هیل کشته شده بود و جسد او به راحتی قابل شناسایی نبود.
اختراع اولین صندلی دندانپزشکی در جهان
اولین صندلی دندانپزشکی در سال 1790 توسط یک دندانپزشک آمریکایی به نام دکتر Josiah Flagg اختراع شد. او یک ویندزور (صندلی محبوب انگلیسیها) را برای استفاده در تمرین خود اصلاح کرد. این صندلی چوبی ساده توانست به زودی جای خود را در دندانپزشکیها پیدا کند.
آمریکا پیشرو دندانپزشکی در قرن نوزدهم
در سه ماهه اول قرن نوزدهم، ایالات متحده آمریکا به یکی از پیشروترین کشورهای فعال در عرصه دندانپزشکی تبدیل شد و افراد زیادی در این کشور به پیشرفت دندانپزشکی کمک کردند. یکی از افراد موثر، فرد انگلیسی به نام ریچارد کورتلند اسکینر بود که به آمریکا مهاجرت کرد. این مهاجر جوان توانست کتابی با عنوان “رساله ای در مورد دندان های انسان” در سال 1801 در ایالات متحده آمریکا منتشر کند.
این کتاب، جزوه شانزده صفحهای بود که به طور مختصر، ساختار و علت پوسیدگی دندانها را توضیح میداد. همچنین، این کتاب پربار، روشهای سودمند و مؤثر برای درمان کلیه اختلالات مربوط به دندان و لثه را مورد بررسی قرار میداد. در کتاب فوق، تمام راهنماییها برای کشیدن عاقلانه دندان و روشهای مهم نگهداری و نکات بهداشتی دهان مورد بحث قرار میگیرد.
پیشرفت فوقالعاده دندانپزشکی و اختراع بیهوشی
معرفی بیهوشی یکی دیگر از پیشرفتهای جالب در دندانپزشکی بود. هوراس ولز (Horace Wells) یکی از اولین فارغ التحصیلان کالج جراحی دندان بالتیمور، توانست خواص بیهوشی را در دندانپزشکی کشف کند.
او در حین کشیدن دندان از اکسید نیتروژن استفاده کرد. متأسفانه اقدامات اولیه او ناموفق بود و ویلیام توماس گرین مورتون (William T. G. Morton)، یکی از همکاران ولز، از اتر برای تولید بیهوشی در طول دندان استفاده کرد. در نتیجه، در سال 1846 آزمایشات ویلیام موفقیت آمیز بود و به طور گستردهای در سراسر جهان تبلیغ شد و طرفداران بسیاری پیدا کرد.
تشکیل اولین انجمن دندانپزشکی جهان در آبشار نیاگارا
در سال 1859 یک کنوانسیون دندانپزشکی برگزار شد که در آن 26 دندانپزشک در آبشار نیاگارا گرد هم آمدند و انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) را تشکیل دادند. انجمن دندانپزشکی ADA اکنون بیش از 1.61 میلیون عضو دارد و ساختمان آن در شیکاگو است.
تحول عمل دندانپزشکی با مته برقی
زمانی که جیمز بی موریسون در سال 1871 یک مته برقی پدالی ابداع کرد، عمل دندانپزشکی به طور کامل متحول شد. اولین دستگاه برقی دریل در سال 1875 توسط دندانپزشک آمریکایی جورج اف گرین به ثبت رسید. در سال 1877 باسیل مانلی ویلکرسون اولین صندلی هیدرولیکی دندانپزشکی را با الهام از طبیعت طراحی کرد که شرایط کار دندانپزشکان را بهبود بخشید.
رویدادهای بزرگی که دنیای دندانپزشکی را دگرگون کرد
در طول سالهای 1839-1841 چند رویداد مهم باعث شد تا دندانپزشکی به یک حرفه واقعی تبدیل شود. اولین رویداد در سال 1839 بعد از سازمان دهی انجمن دندانپزشکی آمریکا اتفاق افتاد. پس از تشکیل این انجمن، اولین مجله دندانپزشکی دنیا به نام مجله علوم دندانپزشکی آمریکا یا American Journal of Dental Science پدید آمد.
تاسیس اولین کالج دندانپزشکی در دنیا یکی دیگر از اتفاقاتی بود که دنیای دندانپزشکی را متحول کرد.د ر سال 1840 میلادی کالج دندانپزشکی بالتیمور (اولین کالج جراحی دندان در دنیا) توسط 2 دندانپزشک خبره آمریکایی با نامهای هوراس اچ هایدن (Horace H. Hayden) و چاپین ای هریس (Chapin A.Harris) در ایالات متحده آمریکا تاسیس شد. اولین دانشجوهای دانشگاه بالتیمور در سال 1841 ثبت نام شدند و این مرکز آموزشی از آن زمان به صورت تخصصی روی حرفه دندانپزشکی تمرکز داشت. امروزه، این موسسه آموزشی، با نام دانشکده دندانپزشکی مریلند شناخته میشود.
در سال 1841 اولین قوانین مربوط به دندانپزشکی در ایالت آلابامای آمریکا تصویب شد. از آن زمان به بعد، هر کسی که علاقمند به فعالیت در رشته دندانپزشکی بود، میبایست مجوز فعالیت در این حرفه را دریافت میکرد.
تاریخچه دندانپزشکی در عصر مدرن
قرن بیستم شاهد پیشرفتهای مهم بسیاری در عرصه دندانپزشکی بود که به تکامل آن کمک زیادی کرد. در اوایل قرن 20 رادیوگرافی به سرعت به یکی از اصلیترین ابزارهای مطبهای دندانپزشکی تبدیل شد و کمک بزرگی به تشخیص هر چه بهتر مشکلات دندان توسط دندانپزشکان کرد.
در سال 1920 اولین کالج دندانپزشکی هند، توسط دندانپزشک دکتر رفیع الدین با نام”کالج دندانپزشکی کلکته” تاسیس شد. در سال 1949 دانشگاه کلکته توسط مراجع علمی جهانی به رسمیت شناخته شد. در همان سال، دکتر رفیع الدین کالج خود را به دولت بنگال غربی اهدا کرد. دولت این کشور نام آن را “کالج و بیمارستان دندانپزشکی کلکته” گذاشت. دکتر رفیع الدین از سال 1920 تا 1950 مدیریت مجموعه کلکته را بر عهده داشت. دانشگاه علوم بهداشت بنگال غربی در سال 1925 انتشار “مجله دندانپزشکی هند” را آغاز کرد.
دندانپزشکان امروزی دانش و مهارتهای زیادی برای تشخیص و درمان انواع بیماریهای مربوط به دهان، لثه و دندان دارند. این هدیه توسط افراد بیشماری که پیش از ما آمدند و کار کردند، به آنها داده شده است.
تاریخ دردناک دندانپزشکی
مبارزه با دندان درد همیشه یکی از ضروری ترین وظایف درمانگران در هر جامعهای بوده است. دندانپزشکی در دوران باستان، قرون وسطی و دوره مدرن، البته، بسیار متفاوت از استاندارد امروزی بود. با این حال، تلاشها برای ساختن پرکنندههای دندان و جایگزینی دندانها به دوران باستان بازمیگردد.
در این ویدئو درباره تاریخچه دندانپزشکی صحبت خواهیم کرد. ما به شما خواهیم گفت که چگونه پوسیدگی دندان با چه روشهای عجیبی درمان میشد، چگونه دندانپزشکان لویی چهاردهم را بدون دندان رها کردند و فک کاترین دوم را شکستند، چگونه اجداد ما دندانهای خود را تمیز میکردند و از چه چیزی به جای مسواک استفاده میکردند. علاوه بر این، خواهید فهمید که چه کسی پروتزهای دندانی را اختراع کرده است، چرا بنیانگذار دندانپزشکی مدرن، پیر فوچارد، شستشوی دندانها را با ادرار توصیه کرده است، چرا زنان مد روز سیاه کردن دندانهای خود را انجام میدهند، و چگونه پرکردن دندان در طول زمان تغییر کرده است.
تاریخچه دندانپزشکی در ایران
همانطور که پیشتر گفتیم، آرایشگران قدیمیترین کسانی بودند که در دوران باستان روشهای مختلفی از جمله کشیدن را برای تسکین درد دندان بدون هیچ پیشینه علمی انجام میدادند. اوضاع در ایران هم به همین شکل بود. سلمانیها اولین مراکز درمانی برای تسکین درد دندان در ایران قدیم محسوب میشدند. البته، تسکین درد دندان در تاریخچه دندانپزشکی ایران فقط به دست سلمانیها انجام نمیشد. بلکه، در این میان زرگرها و عطارها نیز از جمله افرادی بودند که خودشان را متخصصص میدانستند و با ابزارهای مختلف به جان دندان بیماران میافتادند.
با این حال، ایران با داشتن دانشمندانی مانند ابن سینا هرگز در دنیای دندانپزشکی بی نصیب نبوده است. به عنوان مثال، ابن سینا در خصوص کشیدن دندان میگوید: درد دندان گاهی فرو نمیشیند و بازسازی آن هم غیر ممکن است. در چنین شرایطی، کشیدن دندان برای جلوگیری از ایجاد آسیب در دندانهای مجاور الزامیست. ابن سینا باور داشت که اولین قدم در کشیدن دندان این است که بدانیم آیا دندان درد در خود دندان است یا خیر. اگر درد مربوط به خود دندان نباشد، کشیدن آن منطقی نیست. چرا که اگر مشکل از لثه باشد کشیدن دندان فقط برای مدتی درد را تسکین میدهد و ریشه اصلی درد تسکین نیافته است.
همچنین، ابن سینا باور داشت که درد دندان اگر ادامه پیدا کند و درمان نشود میتواند موجب تب شود. امروزه هم این باور وجود دارد که عدم درمان دندان میتواند موجب بروز عفونت شود و به دیگر نقاط بدن نیز سرایت کند.
داروهای تسکین درد دندان در ایران باستان
پوست درخت توت یکی از داروهای مهم در دندانپزشکی قدیم ایران بوده است. به این صورت که پوست درخت توت را به همراه زرنیخ زرد، آب زاگ و سرکه تند میشستند و خیس میکردند. سپس بعد از گذشت سه روز این دارو را در محل درد دندان قرار میدادند. در یکی دیگر از روشها پوست درخت توت را با عسل میشستند و پس از مدتی روی محل درد قرار میدادند.
تاسیس دارالفنون و ورود دنیای علمی دندانپزشکی به ایران
رشته دندانپزشکی در ایران پس از تاسیس دارالفنون به دست امیرکبیر در دوره قاجار به علاقمندان این رشته تدریس شد. این اولین باری بود که دندانپزشکی با پشتوانه کاملا علمی و به صورت رسمی در ایران تدریس میشد. این موضوع به سال 1288 باز میگردد و در این تاریخ دارالفنون به همت امیرکبیر و چندی از استادان مجرب اروپایی در ایران تاسیس شد. لازم به ذکر است که در آن زمان دندانپزشک را با نام امروزی نمیشناختند. آن زمان دندانپزشکان طبیب دندانساز شناخته میشدند. سپس در سال 1332 با تشکیل شورای دانشگاه تهران طبیبان دندانساز، دندانپزشک نام گرفتند و از آن تاریخ گواهی نامه رسمی و پروانه اشتغال به کار با نام دندانپزشک دریافت کردند.
در نهایت، تاریخچه دندانپزشکی، نقشه راهی غنی برای ترسیم آینده این حرفه
برای درک چشم انداز تاریخچه دندانپزشکی، باید زمان صرف کرد و مشاهده کرد که گذشتگان با شور و شوق برای پیشبرد این هنر به یک رشته تحصیلی و حرفهای مستقل از طریق آموزش، نوآوری، همفکری، سازماندهی و ایجاد مقررات تلاشهای بینهایتی کردند. از گذشته یاد بگیرید تا آینده را زیباتر ترسیم کنید.
در این نوشتار با موضوع تاریخچه دندانپزشکی در دنیا از منابع معتبر دانشگاهی استفاده شده است که برای مطالعه بیشتر نسخه PDF آنها را برای دانلود قرار دادیم. امیدوارم که این چکیده مختصر از دنیای بزرگ دندان پزشکی مفید واقع شده باشد.
تهیه شده توسط: دندانپزشکی دکتر چراغیان
منابع
History_of_dentistry_from_Ancient_to_Mod
https://www.drericyao.com/History-of-Dentistry
https://historyofdentistryandmedicine.com/a-timeline-of-the-history-of-dentistry/