اگر از من بپرسید یکی ازمهمترین کارها برای کسب موفقیت در حرفه دندانپزشکی چیست، به شما میگویم که جمع آوری اطلاعاتی که تجربه عملی شما را تقویت میکند. یکی از مهمترین اطلاعاتی که منجر به گسترش درک شما از دندانپزشکی میشود، شناخت ابزارهای کاربردی در این حرفه است. ابزارهای دندانپزشکی هم قدم با این حرفه رشد کرده است و این موضوع کمک بزرگی به متخصصان برای درمان هر چه بهتر انواع بیماریها میکند.
در این بخش ما کار شما را بسیار ساده کردهایم، نیازی نیست تا در خصوص ابزارهای کاربردی دندانپزشکی اطلاعاتی جمع آوری کنید. ما پیشتر با کند و کاو کتابهایی مثل Dental Instrument از کارمن شلر (Carmen Scheller) تمام آنچه برای شناختن ابزارهای مهم دندانپزشکی نیاز دارید را در اختیارتان گذاشتیم. تنها کافی است مقاله پیشه رو را تا انتها مطالعه کنید و اطلاعات شگفت انگیزش را از دست ندهید.
فهرست مطالب
Toggleابزارهای ساده و اساسی دندانپزشکی
همانطور که میدانید، برخی از ابزارها در دندانپزشکی ابتداییترین لوازم مورد نیاز متخصصان هستند که باید در همه کلینیکها وجود داشته باشند. تجهیزات اساسی، در واقع آچار فرانسه دندانپزشکان هستند و عدم وجود آنها میتواند مشکلات زیادی را در روند تشخیص بیماری و درمان آن ایجاد کند. در ادامه، تمام ابزارهای کاربردی و اساسی دندانپزشکی را به شما معرفی میکنم.
آینه دندان، رایجترین ابزار همه دندانپزشکیها
آینه دندان با دسته بلند و باریکی که دارد برای معاینه قسمتهای مختلف دندان استفاده میشود. همانطور که میدانید، برخی از قسمتهای دهان با چشم به راحتی قابل رویت نیستند. در چنین شرایطی، استفاده از آینه دندانپزشکی ساده ترین انتخاب است. آینههای دندانپزشکی میتوانند نمایی کامل از درون دهان مراجعین به دندانپزشک نشان دهند. همچنین، برای افزایش میدان دید دندانپزشک، بافتهای نرم دهان را از یکدیگر جدا میکند. خوب است بدانید که آینه دندانپزشکی با بازتاب نور میتواند مناطق تاریک دهان را روشن کند تا متخصص دید بهتری به دندانهای مراجعین داشته باشد.
تابوره در دندانپزشکی: صندلی مخصوص دندانپزشکها
تابوره یک صندلی ساده است که دندانپزشک روی آن مینشیند و مراجعین را معاینه یا درمان میکند. اما چرا از این نوع صندلی با عنوان ابزار یاد میکنیم؟ زیرا تابوره یکی از مهمترین عوامل برای افزایش تمرکز و دقت دندانپزشک است. تابوره باعث میشود تا متخصص با تسلط بیشتری دهان مراجعین را بررسی کند.
پروب پریودنتال (Periodontal probe)
جنس پروب پریودنتال از استیل است که نمونه دیجیتالی آن نیز جنسی پلاستیکی دارد. این ابزار ساده و کاربردی برای اندازه گیری فاصله میان لثه و دندان استفاده میشود. پروب پریودنتال یک بخش جدایی ناپذیر برای تشخیص انواع بیماریهای مربوط به لثه است. اما به طور کلی، مهمترین کاربرد این وسیله کاربردی دنداپزشکی، اندازه گیری پاکت لثه (فاصله بین دندان و لثه) است.
هندپیس دندانپزشکی
یکی از کاربردهای مهم ابزار هندپیس در دندانپزشکی درمان پوسیدگی دندان است. هندپیس یکی از ابزارهای مهم و موثر در دندانپزشکی ترمیمی است که در مدلهای مختلف وجود دارد. ابزار هندپیس دندان میتواند به راحتی پوسیدگیهای سطحی و حتی عمقی را از روی دندان مراجعین پاک کند. به همین ترتیب، ابزار هندپیس با حذف پوسیدگیهای موجود میتواند دندان مراجعین را برای کامپوزیت، لمینت یا حتی عصب کشی آماده کند.
هندپیس از اجزای مکانیکی تشکیل شده است و میتواند با حرکت چرخشی روی دندانها، پوسیدگی سطحی و عمقی را از آنها جدا کند. متخصصان میتوانند سرعت و قدرت این ابزار را با توجه به نیازشان تنظیم کنند. جالب است بدانید که این ابزار یک منبع نور دارد تا دید دندانپزشک را بهبود ببخشد. با وجود منبع نور هندپیس، دندانپزشک میتواند با دید کاملتر و تسلط بیشتری پوسیدگی دندان مراجعین را از بین ببرد.
مته (فرز) دندانپزشکی (Dental drill)
مته یا همان فرز دندانپزشکی یک وسیله کاربردی است که برای ایجاد تراش و پولیش روی دندانها مورد استفاده قرار میگیرد. این ابزار چرخشی با چرخش خود رو هندپیس میتواند بافتهای سخت مثل استخوان دندان را برش دهد. فرزهای دندانپزشکی انواع مختلفی دارند از جمله: فرز توربین و آنگل که هر کدام از آنها از لحاظ جنس به گونههای مختلفی تقسیم میشوند. انواع فرز دندانپزشکی باتوجه به جنس آن عبارت است از: استیل، کاربایدی، پلیمری، سرامیکی و الماسی.
ابزار جرمگیر در دندانپزشکی (Scaler)
ابزار جرمگیر یک وسیله کاربردی برای جدا کردن و حذف جرم از روی دندانهاست. این وسیله به دندانپزشکان کمک میکند تا دندانهایی نظیر آسیابهای کوچک و قدامی را به صورت کامل جرمگیری کند. همچنین، جرمگیر کمک میکند تا سطوح زیر لثه کاملا تمیز شود یا به اصطلاح کورتاژ (روشی موثر برای تمیز کردن باکتریهای زیر لثه) بشود.
فورسپس دندان (Dental forceps)
فورسپس دندان سادهترین ابزار برای کشیدن و خارج کردن دندان از دهان است. فورسپس به یک نوع محدود نمیشود و در ابعاد و نوعهای مختلف وجود دارد. همچنین، کاربرد این وسیله برای خارج کردن انواع دندانهای سالم و شکسته است و از آن در برخی از جراحیها نیز استفاده میشود. فورسپس یکبار مصرف باید بلافاصله پس از اولین استفاده دور انداخته شود. با این حال، فورسپسهای غیریکبار مصرف میتوانند فشار، اثرات فیزیکی و… را تحمل کنند و دندانپزشکان از این ابزار بیش از یکبار استفاده میکنند.
سرساکشن یکبار مصرف (Saliva Ejector)
همانطور که میدانید متخصصان دائما با ترشحات دهان مانند آب یا خون سر و کار دارند. این مایعات اگر کنترل نشوند، میتوانند بهداشت محیط، مراجعه کننده و حتی خود متخصص را هم تهدید کنند. این نوع سرساکشنها دارای مکش هستند و از پریدن خونآبه و هر گونه مایعات در گلوی مراجعین جلوگیری میکنند. خبر خوب این است که این سرساکشن، هیچگونه مواد شیمیایی خطرناکی ندارد و متخصصان میتوانند با خیال راحت از آن برای مکش خون، بزاق و خونآبه استفاده کنند.
پنس دندانپزشکی (Dental Tweezers)
پنس یکی از ابزارهای رایج در دندانپزشکی است که تقریبا مشابه انبر است. از پنس برای جابجایی و نگه داشتن پنبه استفاده میشود. همچنین، از پنس برای جدا کردن انواع بافتهای دهان نیز استفاده میشود. پنس دندان یکی از وسیلههای حیاتی و مهم برای بخیه کردن دندان است و میتواند اجسام کوچک را از حفره دهان خارج یا به آن وارد کند.
قلم دایکال
قلم دایکال یکی از ابزارهای مهم و ضروری برای کامپوزیت دندان است. علاوه بر کامپوزیت، قلم دایکال در دیگر روشهای ترمیمی دندان هم نقش موثری دارد. این ابزار موثر از کلسیم هیدروکسید تشکیل شده است که دارای یک لاینر یا بیس است و زیر مواد پر کننده دندان قرار میگیرد. ماده کلسیم هیدروکسید موجود در این نوع قلم از دندان در برابر عوامل مختلفی همچون برق، عفونت و سرما محافظت میکند.
ابزارهای جراحی در دندانپزشکی
جراحی دندان یک فرایند پراهمیت است که برای موفقیت نیاز به ابزارهای ویژهای دارد. قبل از این که این بخش را مطالعه کنید میتوانید یک وسیله کاربردی در جراحی دندان نام ببرید؟ بسیاری از افراد کنجکاوند که دندانپزشک آنها در طول درمان از چه ابزارهایی استفاده میکند. همچنین، به عنوان یک دندانپزشک مسئول، باید به خوبی وسیلههای مورد نیازتان را بشناسید تا زیباترین لبخند را برای مراجعینتان خلق کنید. به خواندن این پاراگراف ادامه دهید تا در مورد وسیلههای مهم و کاربردی در جراحی دندان اطلاعات لازم را کسب نمایید.
بن فایل دندانپزشکی (Dental bone files)
یکی از کاربردهای اصلی بن فایل دندان، عصب کشی یا درمان ریشه دندان است. زمانی که ریشه دندان نیاز به شکل دهی یا پاکسازی دارد، بن فایل میتواند به بهترین شکل ممکن این کار را انجام دهد. جنس این ابزار از نیتی فلکس است و سایز آن وابسته به کاربردش متفاوت است. بن فایل نیز همچون ابزارهای دیگر دندانپزشکی وابسته به کاربردی که دارند به انواع مختلفی تقسیم میشوند. بن فایل روتاری، هندپیس، هیبرید، اشلوگر و شوگرمی از انواع مختلف بن فایل دندانپزشکی هستند.
هموستات دندانپزشکی (Dental hemostats)
خونریزی یکی از چالشهای مهم هر جراحی است. بدون شک همه متخصصان باید یک راهحل برای مهار کردن خونریزی حین عمل داشته باشند. هموستات دندانپزشکی یکی از ابزارهای کاربردی برای مهار کردن خونریزیهای حین جراحی است. هموستات با موادی که دارد عروق خونریزیزا را مسدود میکند.
ابزارهای کنترل عفونت در جراحی دندان
بزرگترین مسئولیت یک تیم دندانپزشکی خوب این است که تمام اقدامات صحیح و مناسب را برای رعایت بهداشت و جلوگیری از بروز عفونت برای بیماران و خودشان انجام دهند. توجه به دستورالعملهای بهداشتی باعث میشود تا تیم دندانپزشکی و بیمار از خطراتی مانند مواد زائد، میکروبها، باکتریها، قارچها و پاشیده شدن مواد شیمیایی دور باشند.
ماسک، عینک و شیلد در دندانپزشکی
استفاده از ماسک در دندانپزشکی برای محافظت از غشاهای مخاط بینی و دهان بسیار ضروری است. وجود ماسک باعث میشود تا ذرات بسیار ریز که به وضوح کثیف هستند نیز فیلتر شوند. تیم دندانپزشکی باید برای هر بیمار ماسک جدایی را مصرف کند. همچنین، تمام مراحل ضدعفونی و استریلیزه باید توسط تیم دندانپزشکی رعایت شود.
استفاده از عینک ایمنی و شیلدهای مخصوص در دندانپزشکی باعث میشود تا غشای مخاطی چشم از وارد شدن انواع میکروب و باکتری در امان باشد. عینکهای ایمنی باید به اندازهای بزرگ باشد که دور چشم را به صورت کامل بپوشاند. همچنین، جنس شیلد و عینکهای ایمنی دندانپزشکی باید حتما نشکن باشد تا حین انجام جراحی و اعمال دندانپزشکی مشکلی ایجاد نکند.
دستکشهای مخصوص دندانپزشکی
استفاده از دستکش مخصوص دندانپزشکی باعث میشود تا شما در حین انجام جراحیهای مختلف انواع باکتریها، قارچ و… را مستقیما لمس نکنید. استفاده از دستکش هنگام انجام انواع معاینه و درمانهای دهان و دندان ضروریست. به هیچ عنوان نباید دستکشها را بشویید و مجددا استفاده کنید. بلکه بین هر بیمار باید دستکشتان را هم عوض کنید. اگر دستکش شما حین انجام جراحی یا… پاره یا سوراخ شد سریعا آن را تعویض نمایید. همچنین، باید قبل از پوشیدن دستکشها حتما دستهایتان را بشویید و مطمئن شوید که اندازه آنها دقیقا متناسب با دست شماست.
پاک کننده اولتراسونیک
همانطور که گفتیم، ابزارهای دندانپزشکی هم گام با این حرفه در حال رشد هستند. تمیز کننده اولتراسونیک یکی از تکنولوژیهایی است که به وضوح پیشرفت چشمگیر ابزارهای دندانپزشکی را نشان میدهد. هدف این دستگاه تمیز کردن اجسام با استفاده از فراصوت و یک محلول پاک کننده مخصوص است. تمیز کردن اجسام با استفاده از این پاک کننده نوین همراه با آب هم مقدور است. اما اگر از محلولهای پاک کننده به جای آب استفاده کنید تاثیر بیشتری هم مشاهده میکنید.
رادیو گرافی (پرتو نگاری) در دندانپزشکی
بدون شک، تکنولوژیهای رادیوگرافی یکی از اصلیترین راهها برای تشخیص دقیق انواع بیماریهای دهان و دندان هستند. روشهای رادیوگرافی متعددی در دندانپزشکی وجود دارد که هر کدام از آنها برای هدف متفاوتی ساخته شدهاند. اما به طور کلی، دو نوع رادیوگرافی داخلی و خارجی دهان وجود دارد که در هرکدام از این روشها، ابزارهای خاص و ویژهای وجود دارد. در ادامه، تمام وسیلههای کاربردی پرتونگاری دندانپزشکی را به شما معرفی میکنیم.
بسته فیلم رادیوگرافی
بستههای فیلم رادیوگرافی در دهان مراجعه کننده قرار میگیرد و برآمدگی موجود برروی آنها به سمت لوله اشعه ایکس قرار میگیرد. این ابزار از بروز عفونت دهان برای مراجعین هنگام انجام رادیوگرافی جلوگیری میکند. همچنین، پشت هر کدام از فیلمهای بسته یک ورقه نازک از جنس فویل سربی وجود دارد که تابش پراکنده و سرگردان اشعه ایکس به دندان را کنترل میکند.
اشعه ایکس پانورامیک دیجیتال (Digital panoramic x-rays)
اشعه ایکس دیجیتال با نامهای پانورکس یا عکس تمام فک هم شناخته میشود. وظیفه اصلی آن ایجاد دید 2 بعدی از زاویه گوش به گوش هر دو فک بالا و پایین برای متخصص است. معمولا متخصصان از ابزار پانورکس برای یافتن جایگاه دقیق دندان عقل استفاده میکنند. همچنین، یکی دیگر از کاربردهای متداول این ابزار، بررسی ایمپلنت دندان که آیا بر عصب فک قسمت پایین تاثیر میگذارند یا نه.
ابزار عکس پانورامیک دندان (تکنولوژی OPG در دندانپزشکی)
تصویر opg یا Orthopantomagram یک تکنولوژی منحصر بفرد با اشعه ایکس است که تصویر دندان را از فک بالا تا پایین ثبت میکند. عکس پانورامیک دندان تصویری 2 بعدی است که گوش تا گوش لثه و دندان را رویت میکند. opg دندان از زوایای مختلف فک تصاویر پانوراما ثبت میکند تا متخصص بتواند فک بالا و پایین را کامل و با دقت کافی بررسی کند. گرفتن تصویر opg برای برخی از اعمال دندانپزشکی مانند جراحی دندان عقل ضروریست. تکنولوژی OPG دندان میتواند تعداد، موقعیت دقیق و میزان رشد همه دندانها حتی دندانهایی که هنوز رویش نکردند را به خوبی نشان دهد. البته لازم به ذکر است که تصویر پانورامیک دندان با دیگر عکسهای کوچکی که متخصصان از نزدیک میگیرند متفاوت است.
در تصویر پانورامیک جزییات کمتری مشهود است و فقط اطلاعات کلی و مهم را در خصوص تمام دندانها به متخصص انتقال میدهد. با این حال، متخصص با استفاده از تصویر opg در مقایسه با عکسهایی که از نزدیک از دندانها گرفته میشود، محدوده وسیعتری برای بررسی دقیق دندانها دارد. دستگاهی که عکس پانورامیک دندان را ممکن میکند ابزار Ortho Pantomo Gram یا به اختصار OPG نام دارد. این دستگاه با استفاده از اشعه ایکس کار میکند و میتواند به خوبی فک بالا و پایین را اسکن کند. این ابزار یک دستگاه نوظهور در دندانپزشکی ایران است که مورد توجه بسیاری از کلینیکها و متخصصان قرار گرفته است.
دوربین داخل دهانی (Intraoral cameras)
دوربین داخل دهانی یکی دیگر از نشانههای پیشرفت مهندسی پزشکی در حرفهی دندانپزشکی با گذشت زمان است. این ابزار مدرن، قابلیتهای مهمی را در اختیار متخصصان قرار میدهد. مهمترین قابلیت این دستگاه ایجاد دید کامل و با جزئیات از دهان و دندان مراجعه کننده برای دندانپزشک است. دوربین درون دهانی با توجه به ابعاد کوچکی که دارد به دندانپزشک این امکان را میدهد تا به صورت کامل دهان و دندان مراجعینش را بررسی کند. بررسی دقیق و با جزئیات دهان باعث میشود تا ضایعههای موجود بهتر شناسایی شوند و روند درمان سریعتر و باکیفیت بیشتری صورت بگیرد.
رادیوگرافی بایت وینگ دندان (Bitewing x-rays)
عکس بایت وینگ یک ابزار فوقالعاده و جدید است که بدون قرار دادن جسمی در دهان مراجعه کننده، تمام ویژگیهای لثه و دندان او را نشان میدهد. جالب است بدانید که استفاده از این فناوری جدید نیاز به هزینه خیلی بالا ندارد. این تکنولوژی میتواند به راحتی هر چه تمام، پوسیدگی دندان، مشکلات لثهای و نقاط تماس دندانها را به دندانپزشک نشان دهد. یکی از مزایای عکس بایت وینگ این است که متخصصان بدون قرار دادن هیچ نوع وسیلهای و عدم ایجاد حساسیت برای مراجعین عکسبرداری لثه و دندان را انجام میدهند. همچنین، بایت وینگ میتواند فضاهای میان دندانی را به وضوح به متخصصان نشان دهد تا آنها از وجود هرگونه فرسایش، عدم تطابق و فروپاشی دندانها آگاه شوند.
تقویت کننده تصویر پرتو ایکس (X-ray image intensifier)
یکی از اجزای جدایی ناپذیر سیستمهای مدرن اشعه ایکس، تقویت کننده یا تشدید کننده است. این ابزار کیفیت و وضوح تصاویر رادیوگرافی دندان را به طور چشمگیری افزایش میدهد و دقیقا جایی که فوتون اشعه ایکس شناسایی میشود، تصاویر را تقویت میکند. با وجود این تقویت کننده، تشخیص بیماریهای مربوط به دهان و دندان درصد خطای کمتری دارد.
ابزار پایه دندانپزشکی برای مبتدیان + معرفی و کاربرد هر کدام به زبان ساده
آیا در زمینه دندانپزشکی تازه کار هستید؟ آیا همه ابزارها شبیه هم هستند؟ اگر اینطور فکر میکنید این ویدیو مخصوص شماست! در این آموزش تصویری وسایل اصلی دندانپزشکی، نام و موارد استفاده آنها به صورت ساده ارائه شده است.
آیا شناخت ابزارهای دندانپزشکی کاربردی است؟
شناخت ابزارهای دندانپزشکی راهی است برای اینکه روند معاینه و درمان به بهترین شکل ممکن سپری شود. زمانی که یک متخصص به خوبی بداند در چه موقعیتی به چه ابزاری نیاز دارد میتواند بدون ایجاد خطا درمان را انجام بدهد. همچنین، برخی از مراجعین با آگاهی بر ابزارهایی که حین درمان استفاده میشود، آرامش بیشتری هنگام جراحی دارند زیرا مطمئن میشوند که متخصص با ابزارهایی کاملا حرفهای درمانشان را انجام میدهد.
تهیه شده توسط: دندانپزشکی دکتر چراغیان
منابع
https://en.wikipedia.org/wiki/Dental_instrument